Сунтаар
Сунтаарга — «Күндэ көмүс күһүнэ»
Суруйааччы, тыл үөрэхтээҕэ, уопсастыбаннай диэйэтэл А.А.Иванов-Күндэ 125 сылыгар аналлаах ырыа-хоһоон түһүлгэтэ Г.Саввинов аатынан сынньалаҥ пааркатыгар ыытыллан, быһа биэрии инстаграмынан буолла.
Балаҕан иһигэр Күндэ музейын быыстапката туруоруллан, музей үлэһитэ, педагогическай үлэ ветерана Капитон Николаевич Никифоров иһитиннэриитэ, Трофим Кириллин-Күндүмэн сэдэх букубаардара көрдөрүллэн улахан сэҥээриини ылла. Раиса Ивановна Павлова былыргы буукубаардар быыстапкаларын кэпсээһинэ үөрэххэ-билиигэ тардыһыы аартыгын аана аһылларын санатта. Маны барытын артыыс талааннаах Роман Амонов Күндэ оруолугар киирэн итэҕэтиилээхтик ситэрэн-хоторон биэрдэ.
Таһырдьа сайыны санатан түптэ буруота унаарда, кии сыта Күндэлии киһи сүрэҕин-быарын хаба ортотунан халыйан киирдэ… Улуу Сибиэрэби батыһааччы, аныгы дьонтон саамай майгыннатааччы (мин тус санаам) кэскилбит Айсен Федоров тойук туойан доллоһутта. Дьэ, доҕоттоор ытык-мааны Элгээйи сирин дьоно Күндэ айымньыларыттан атаҕыҥ тилэҕиттэн уу дьулайгар тиийэр курдук илбистээхтик аахтылар эбээт!!! Маны киһи суругунан тиэрдибэт, бэйэҕит инстаграм сирэйгэ киирэн истиҥ. Күндэ хаан уруу аймаҕа Элгээйигэ землеустроителинэн үлэлиир Аркадий Самойлов бу түһүлгэ арыйыыта буолуон буолла. Дьэ, чахчы эр киһилии сөҥ куолас, ыраас дикция, уһун тыын баар барахсана эбит, олох бэлэм диктор сылдьар. Улахан тэриллиилэр, ыһыахтар түһүлгэлэрин киэргэттэҕинэ сатаныыһы, саҥатын дуораана иҥэн-сүтэн хаалбакка дуораһыйа турара биир туспа көстүү курдук сыаналаатым. Онтон Күндэ айар үлэтин туһунан киэҥ иһитиннэриини киин библиотекаттан Лидия Валентиновна Чирикова оҥорон сэҥээриини ылла. Кэрэ күммүт муҥутуур чыпчаала «Ньургуһун» түмсүү иһинэн ыытыллыбыт саха ыалын сиэрдээх олоҕун туһунан кэпсээн күрэһин түмүгэ буолла. Онно улахан хамыыһыйа үлэтин түмүгүнэн кылаан кыайыылаах Вениамин Егоров-Айаан Чакыр буолан барыбытын үөртэ уонна улуус дьаһалтата, култуура салалтата туруорбут бирииһин 50.000 солк. сууммалаах туоһу сурук тутта. Айаан Чакыр олох туспа суоллаах-иистээх суруйар талааннаах киһи, «Ньургуһун» түмсүү бастакы чилиэнэ Николай Егоров-Аҕырытта төрөппүт уола. Онон ньургуһуннарга өссө биир сонун кинигэ тахсарыгар кыах баар буолла уонна ол тахсыахтаах кинигэ ааптар бастакы кинигэтэ буоларыттан наһаа үөрдүм. Мин бастакы кинигэм эмиэ маннык түһүлгэҕэ туоһу сурук ыламмын, онтон санаам көтөҕүллэн күн сирин көрбүтэ. Онон маннык тэрээһиннэр айар талааннаах киһиэхэ улахан хамсатар төһүү күүс буолаллар. Иллэрээ күн ыытыллыбыт 4 строкалаах кэмчи кэрчиктэр кыайыылааҕа Намтан Уран Күннэй Саргын кыыһа буолан 5000 ылар үөрүүтүн биллэ, Сунтаартан эҕэрдэ. Бу дьоро күнү ыытыспыт Бартыһаан КК директорыгар Ю.Д.Очосовка, талааннаах режиссерга, Кутанаттан киирэн иилээн-саҕалаан ыытыспыт «Ньургуһун» түмсүү чилиэнигэр Сыралыга култуура салаата махтанан туран махтал суруктары туттарда, бу маны салайааччы өттүттэн киһиэхэ болҕомто, үлэһиккэ биһирэбил быһыытынан сыаналыыбын. Үөрэн-көтөн улуу суруйааччыбытын чиэстээн, ахтан-санаан, уопсай хаартыскаҕа хатанан, арыылаах алаадьы амсайан, күндэлии эттэххэ сүрэҕи-быары сөрүүргэтэр, сырдьыгыныы көөнньүбүт кымыс иһэн кырдьык да төрөөбүт тылбыт сүмэтин эппитигэр-хааммытыгар иҥэринэн тарҕастыбыт! Бу тэрээһин ыытылларыгар элбэхтик сүүрбүт, кыһаллыбыт И.И.Жиркова салайааччылаах библиотека коллективыгар, «Ньургуһуну» иккис тыыннаабыт М.В.Кобельяноваҕа-Тускулаанаҕа, координаторбытыгар Мария Алексееваҕа «Ньургуһун» түмсүү, тус бэйэм ааппыттан махталбын тиэрдэбин. Аныгыскы «Сунтаар миигин ыҥырар» тэрээһиҥҥэ көрсүөххэ диэри!
