Сахалыы
…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.
Михаил Гоголев-Долгун «Тайах уонна бартыбыайын» кэпсээнэ
Михаил Гоголев–Долгун (Горнай, Бэрдьигэстээх) бу аҕыйах сылтан бэттэх прозаҕа айымньылаахтык ылсан үлэлээн, хайы-үйэ алта кинигэ ааптара буолан, быйыл СӨ Суруйааччыларын сойууһун, норуоттар икки ардыларынааҕы суруйааччылар ассоциацияларын сойууһун чилиэнэ буолла. 2014 сыллаахха Дьокуускайга «Дани Алмас» компанияҕа бэчээттэммит «Өбүгэм үгэһигэр сүгүрүйэн» диэн иккис кинигэтигэр истиҥ-иһирэх тылынан... |
В.В. Илларионов «Поэт Василий Босяк» кэпсээнин ааҕа олорон
1968 с. Василий Васильевичка умнуллубат үтүө сайын кэлэн ааспыт эбит. Улахан куонкуруһу ааһан, Саха государственнай университетын саха салаатын устудьуона буолбут. Оччолорго биир ый тыаҕа от, хортуоппуй хомууругар практикаҕа ыыталлара. Үөһээ Бүлүү улууһугар, ыраах Давыдов учаастагар от үлэтигэр көмөлөһөн баран, алтынньы бастакы күнүгэр үөрэнэ кэлбиттэр. Саха салаатыгар 25 устудьуон эбиттэр... |
Сиэн Кынат «Уматар чуумпу», «Айылгы арыллыыта» кинигэлэрэ
Анатолий Старостин — Сиэн Кынат «Уматар чуумпу» кинигэтэ аан, аат, түөрт хоһоон, ахтыы тиһиликтэриттэн турар. Аан, аат хоһооннор киһини сиэтэн киллэрэр, бүтэһигэр олоххо тапталга алҕаан туттарар курдуктар, сүрүн хоруйу биэрэллэр. «Кырдьыгы өрө тутан суруйдарбын диэн баҕалаахпын…» бу тыллар Сиэн Кынат олоҕун анаабыт дьулуурун көрдөрөллөр. |
Егор Андреев-Хоһуунай хоһоонноро
Бу манна этиллибит сырдык куттаах тыллар, күн аайы Хоһуунай айбыт хоһоонноро салгын ситимигэр тилийэ көтөллөр. Хоһоон тылын күүһэ ханыыласпыт, хатыланар тылларынан, рифманан бэриллэр. Ааптар хатыланар тыллары, рифманы, уһун сүһүөхтээх тыллары таба туттара, хоһоон тэтимэ бэйэтэ бэлэм ырыа курдук тыаһаан-ууһаан долгулдьуйан, сэгэлдьийэн барар. Ол курдук хайы-үйэ ырыа буолбут: «Суруйбут киһи хаарга», «Аргыс ардахтар»... |
Бэйээт сүрэҕэ
Бу аймана-аҥаатта турар улаҕата биллибэт Улуу Дойдуну, анарааҥҥыта көстүбэт Аан Дайдыны иэгэйэр икки атахтаах, саллайар салаҥ бастаах киһи барахсан — урааҥхай саха төрөөн-ууһаан, төрүттээн-уустаан, баа бэйэлээх буолан баһылаан-көһүлээн олорор. Оттон үллэр үйэлэр өргөстөрүгэр, аллар дьыллар арҕастарыгар тыыннаах хаалан тыын салҕыырга, тыган тыллар сыдьаан ууһатарга бу кулун буолан кулахачыйа, ирбинньэх буолан эргичийэ турар... |
