Сахалыы
…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.
П.Ламутскай “Сир иччитэ”, Болот Боотур “Сааскы дьыбардар” романнарыгар булт сиэрин-туомун, үгэстэрин ойуулааһын
Саха биллэр романиһын В.С. Соловьев-Болот Боотур «Сааскы дьыбардар» (1971) уонна эбээн талааннаах суруйааччытын П.А.Степанов-Ламутскай «Сир иччитэ» (1987) романнара суруйааччылар айар үлэлэригэр, ону ааһан бэйэлэрин литератураларын историятыгар улахан суолталаах романнарынан буолбуттара. Болот Боотур «Сааскы дьыбардар» романынан литератураҕа бигэтик киирбитэ. Айымньы 1971 сыллаахха туспа... |
П.Ламутскай «Сир иччитэ» уонна Болот Боотур «Сааскы дьыбардар» романнарыгар фольклор айымньыларын туһаныы
|
Эбээн норуотун тылынан уус-уран айымньыта эбээннэр сүрүн дьарыктарын кытта быстыспат ситимнээх. Эбээн фольклора маннык жанрдардаах: ньимкан – остуоруйалар; тэлэнгэл – үһүйээннэр, номохтор; икэл – тута хоһуйуллар ырыалар, нгэнукэр – таабырыннар. Бэриллэр формалара – кэпсээнинэн, эбэтэр диалог быһыытынан. Платон Ламутскай “Сир иччитэ”, Болот Боотур “Сааскы дьыбардар” романнарыгар “Эһэ уола Торгани”... |
Өксөкүлээх Өлөксөй «Труды по якутскому языку» кинигэтин сүрэхтэниитэ
Олунньу 14 күнүгэр 16 чаастан Саха Өрөспүүбүлүкэтин наукатын академиятын уораҕайыгар айар тыл аҕатынан уонна бөлүһүөгүнэн сураҕырбыт Өксөкүлээх Өлөксөй тыл үөрэхтээҕин, лингвист уонна литература теоретигын быһыытынан чинчийэр, анаарар үлэлэрин түмпүт "Труды по якутскому языку" кинигэтин сүрэхтэниитэ буолар. Бу кинигэ Өксөкүлээх сиэнэ, ХИФУ А.Е. Кулаковскай институтун төрүттээччи дириэктэр... |
Кэлэн иһэр Саҥа Дьылынан!
Суруйааччы айар үлэтэ үс тирэхтээх диэтэххэ сыыспаппыт буолуо: норуот айар кута, аан дойду классическай литературатын дириҥник билии-үөрэтии, саха норуотун өйүн-санаатын, норуот бэйэни билиниитин (самосознание), национальнай уратытын (национальная идентичность) өйдүүргэ уонна өйдөтөргө үлэ уонна ону атын норуоттарга тириэрдии буолаллар. Саха омуга тыл баайын, күүһүн иҥэринэн илдьэ сылдьар дьонун – суруйааччылары... |
Сэмэн Данилов төрөөбүтэ 100 сыла. Саха литературата – Москубаҕа
Бу күннэргэ Москуба куоракка саха норуодунай бэйиэтэ Семён Петрович Данилов төрөөбүтэ 100 сылыгар аналлаах тэрээһиннэр үрдүк көтөҕүллүүлээхтик, элбэх суруйааччы кыттыылаах аастылар. Саха суруйааччыларын бэрт улахан дэлэгээссийэтэ (барыта 13 киһи, мантан түөрдэ – норуодунай суруйааччы) Горнай улууһун дьаһалтатын өйөбүлүнэн уонна атын да тэрилтэлэр көмөлөрүнэн кытта сылдьар. Вадим Дементьев, Геннадий Иванов... |
Харысхал: 1. Күннүк (дневник)
Эдэр суруйааччылар оскуолаларыгар бүгүҥҥү кэпсэтиибит хас күн аайы бэлиэтэнэр күннүк (дневник) туһунан буолуо. Былыр былыргыттан күннүгү толоруу интеллигенция биир сүрүн уратыта буолар. Билигин ыраахтааҕылар, государственнай деятеллэр, полководецтар, суруйааччылар суруйан хаалларбыт күннүктэрэ оччотооҕу кэми, күннүк авторын олоҕун үөрэтиигэ сүрдээх улахан суолталаах буолла. Ол күннүктэн киһи... |
Саха норуодунай суруйааччытын аатынан бириэмийэ олохтонно
Ахсынньы 5 күнүгэр М.К. Аммосов аатынан ХИФУ-ка норуот суруйааччыта, поэт, прозаик, тылбаасчыт Сэмэн Тиитэбис Руфов төрөөбүтэ 90 сылыгар аналлаах «Күөн туттабын сахабынан, Түҥ былыргы саҥабынан...» диэн литературнай киэһэ ыытылынна. Тэрээһиҥҥэ кыттыыны ыллылар: суруйааччы кыргыттара Руфова-Слепцова Т.С., Иванова Е.С., уола Руфов Г.С., кийиитэ Руфова Н.Н., сиэннэрэ Коля Слепцов уонна Б.П. Руфов, ХИФУ устудьуоннара... |
Саха Өрөспүүбүлүкэтин култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга миниистирэ Владимир Иванович Тихонов саха норуодунай поэта Петр Николаевич Тобуроков 100 сааһыгар аналлаах үөрүүлээх мунньахха дакылаата
Саха литературатын историятыгар Петр Тобуруокап айар үлэтэ биир боччумнаах миэстэни ылар. Кини күн бүгүн даҕаны саамай киэҥ ааҕааччылаах, норуот бары араҥатыгар чугас уонна өйдөнөр, төрөөбүт норуотун тапталын, биһирэбилин ылбыт суруйааччынан ааттанар. Үйэ аҥаарыттан ордук кэмҥэ саха дьоно, сааһыттан тутулуга суох, оҕотуттан оҕонньоругар тиийэ, Петр Тобуруокап ырыатын-хоһоонун күннэтэ ыллыы-туойа... |
Саха норуодунай суруйааччыта П.Н. Тобуруокап төрөөбүтэ 100 сылыгар аналлаах ТОБУРУОКАП КҮННЭРИН бырагыраамата
Алтынньы 23 к., 15.00 ч. “Күндүттэн күндүнү – олоҕу туойбутум” быыстапка аһыллыыта — Е.Ярославскай аатынан түмэл. Алтынньы 24 к., 16.00 ч. “Саха остуоруйалара” быыстапка — СӨ Национальнай художественнай түмэлэ. Алтынньы 24 к., 15.00 ч. “Поэзия кэрэтэ, умсулҕана” оҕолорго, дьиэ кэргэҥҥэ аналлаах тэрээһин — Национальнай бибилэтиэкэ оҕоҕо уонна ыччакка киинэ. Алтынньы 25 к., 16.00 ч. “Тобуруо оһуохайа” — П.А. Ойуунускай... |
Ыҥырабыт «Үрүҥ хаар алгыһыгар»
Литератураны таптааччы бар дьоммут! "Үрүҥ хаар алгыһа" норуоттар икки ардыларынааҕы IV-с фестиваль тэрээһиннэригэр биир бэйэҕит биэсуон буолан, поэтическай-романтическай дууһалаах үөрэ-көтө кэлэргитигэр ыҥырабыт! Алтынньы 19 к. 18 ч. "Сэргэлээх уоттара" культура киинигэр фестиваль үөрүүлээх арыллыытыгар уонна буруолуу сылдьар "Татаар аныгы поэзиятын антологиятын" сүрэхтиир уонна саха биллиилээх... |
