Сахалыы
…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.
Дьокуускайга «Большая книга» бириэмийэ лауреаттара ыалдьыттаатылар
«Большая страна — Большая книга» Бүтүн Арассыыйатааҕы литературнай-сырдатар бырайыак бастакы түһүмэҕинэн, Дьокуускайга Арассыыйа аныгы литературатын бэрэстэбиитэллэрэ, «Большая книга» бириэмийэ лауреаттара, суруйааччылар Виктор Ремизов, Сергей Беляков, кириитик Иван Родионов кэлэн, үлэлээн, ааҕааччылары кытта көрсөн бардылар. Балаҕан ыйын 13 күнүгэр Н.Д. Неустроев аатынан SMART-бибилэтиэкэҕэ... |
Мукучуттан «Тобуруокап көмүс күһүнүгэр» ыалдьыттыы
Балаҕан ыйын 6-7 күннэригэр Үөһээ Бүлүү Ытык Намын сиригэр «Тобуруокап көмүс күһүнэ» өрөспүүбүлүкэтээҕи 8-с төгүлүн ыытыллыбыт көҥүл хоһоон түһүлгэтигэр Кэбээйи улууһун Мукучу нэһилиэгиттэн «Кырдал» литературнай түмсүү сэттис төгүлүн кыттыыны ылла. Тэрээһиҥҥэ уопсайа 15 улуустан, ол курдук Дьокуускай куораттан, Нам, Таатта, Орто Халыма, Хаҥалас, Чурапчы, Үөһээ Дьааҥы, Уус Алдан, Өлүөхүмэ, Абый, Кэбээйи, Сунтаар... |
Түмэл тутуллуутугар кыттыгастаахпынан киэн туттабын
Өлүөнэ остуруогун сөргүтэр туһунан идиэйэни Д.К. Сивцев-Суорун Омоллоон 1980 сылларга оччотооҕу обкомҥа киллэрэн, Уус Алдаҥҥа Суотту сиригэр түмэли аһаҕас халлаан анныгар тутарга эппитэ. 1986 сыллаахха өрөспүүбүлүкэтээҕи саха тылын уонна литэрэтиирэтин учууталларын сэминээрдэригэр сылдьыбытым. Сэминээри Раиса Реасовна Кулаковская ыыппыта, онно кинини саҥа көрбүтүм. Оччолорго мин 1982 сылтан Мүрү 1 №-дээх орто оскуолатыгар... |
«Тобуруокап көмүс күһүнэ». Тута хоһуйуу кыайыылааҕа – Харыйалаах Уола
Балаҕан ыйын 6-7 күннэригэр Үөһээ Бүлүү улууһун Нам сэлиэнньэтигэр «Тобуруокап көмүс күһүнэ» VIII өрөспүүбүлүкэтээҕи айар куттаах хоһоонньуттар көҥүл түһүлгэлэрэ түстэннэ. Саха норуодунай бэйиэтэ Петр Николаевич Тобуруокап түмэл-уһаайбатыгар «Түөрт устуруока» хоһоону тута хоһуйуу күрэҕэр кыайыылаах үрдүк аатын Николай Васильев-Харыйалаах Уола ылла. «Күрэххэ олус уустук уонна ыарахан ис хоһоонноох «Сэрии» диэн тиэмэни... |
Борис Павлов-Кэм Василий Белов аатынан бириэмийэ лауреатынан буолла
Суруналыыс, бэйиэт, суруйааччы Борис Павлов-Кэм Арассыыйа суруйааччыта уонна уопсастыбаннай диэйэтэлэ Василий Белов аатынан Бүтүн Арассыыйатааҕы бириэмийэ лауреата буолбутун туһунан үөрүүлээх сонун кэллэ. Ол курдук, Борис Иванович Павлов-Кэм Суруйааччылар интернациональнай сойуустарын бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлэ Г.Н.Березина, бэрэссэдээтэли солбуйааччы Е.С.Наливина илии баттааһыннаах дипломунан... |
«Тобуруокап көмүс күһүнэ» ыҥырар
Бу сыл балаҕан ыйын 6-7 күннэригэр Үөһээ Бүлүү улууһун Нам нэһилиэгэр саха норуодунай бэйиэтэ П.Н. Тобуруокап түмэл-уһаайбатыгар VIII өрөспүүбүлүкэтээҕи айар куттаах хоһоонньуттар көҥүл түһүлгэлэригэр Саха сирин хоһоон айааччыларын ыҥырабыт. «Тобуруокап көмүс күһүнүгэр» үгэс курдук улуу бэйиэт өйдөбүнньүгүн иннигэр бэйэ хоһооннорун ааҕыы, суруйааччылар маастар кылаастара, тылбаас киэһэтэ, сахалыы... |
Леонид Попов төрөөбүтэ 105 сыла буолла. Үйэлээх таптал былааһа
Дьиҥнээх таптал үйэлэргэ сүппэт аналлаах. Ырыа буолан ылланар, хоһоон буолан, уостан уоска бэриллэр, саҥаттан саҥа эдэр сүрэхтэри өрүкүтэр. Саха норуодунай бэйиэтэ Леонид Попов уонна Анфиса Томская тапталлара оннук дьылҕалаах. Бу хоһоону саха поэзиятыгар таптал лирикатын чыпчаал хоһооно дииллэр. Леонид Андреевич 1944 с. кэргэнэ Анфиса Ивановнаны кытары билсэ сылдьан суруйбут хоһооно. Дьиҥнээх таптал уотунан умайбыт... |
«Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин» остуоруйа дьоппуон тылынан таҕыста
Санкт-Петербург куоракка А.И. Герцен аатынан Судаарыстыбаннай педагогическай университет Илиҥҥи тылларга уонна лингводидактикаҕа хаапыдыра омук тылларын факультетын 4 кууруһун устудьуона Айа-Куо-Наталья Ушканова «Биэс ынахтаах Бэйбэрикээн эмээхсин» саха норуодунай остуоруйатын дьоппуон омук тылыгар тылбаастаан кинигэ таһааттарда. Мантан инньэ саха остуоруйатын Япония дойдутун оҕолоро ааҕыахтара. Бу аан... |
«Тулалыыр эйгэни тапталынан ылынарга…»
(«Аарыма» кинигэҕэ санаалар)
Александр Амбросьев-Сайылык Уола «Аарыма» кинигэтин Аан тылын маннык тылларынан арыйар: «Күндү ааҕааччыларым! Алаас тыатыгар төрөөбүт, онно оҕо сааһа ааспыт Аарыма диэн икки атахтаахтар ааттаабыт бөрөлөрүн тус олоҕун уран тыл күүһүнэн ойуулаан көрдөрөр уус-уран айымньыттан кини эрэдэһиннээх дьикти олоҕун кытта билсиһиэххит, айылҕа алыптаах туонатыгар сылдьыаххыт. Арыт алдьатыылаах адьырҕа эрэ курдук ылынар... |
Чаҕылҕан ол күнтэн — бу күҥҥэ
Бүгүн от ыйын 31 күнүгэр Хатыҥ-Арыы нэһилиэгэр Илья Дорофеевич Винокуров-Чаҕылҕан — поэт, тылбаасчыт төрөөбүтэ 110 сылын бэлиэтээтилэр. Биир дойдулаахпыт Саха литературатыгар чаҕылхай, бэлиэ, умнуллубат суолу хаалларбытын, бу көлүөнэ дьоно сыа-сым курдук илдьэ сылдьан үйэтитиигэ үлэлэһэллэрэ хайҕаллаах. Ол курдук, бу күн Л. Левин аатынан уулуссаҕа турар И.Д. Винокуров -Чаҕылҕан пааматынньыгар... |
