Сахалыы
…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.
Төлөннөөх сүрэҕинэн айбыта. Семен Данилов төрөөбүтэ 100 сылыгар
Семен Данилов – Саха сирин уһулуччулаах национальнай поэта. Саха киһитин кутун-сүрүн долгутар айылҕаҕа, аал уокка сүгүрүйэр, сирин таптаан айбыт хоһоонноро, уостан түспэт ырыалар буолан, үйэттэн үйэҕэ бэриллэн норуот сүрэҕэр өрүү тыыннаахтар. Улахан талааннаах поэт муударай хоһооннорун аахтаххына күүскэр күүс эбиллэр, олорор олоххун анааран атыннык сыаналыыр өйүҥ уһуктар. Быйыл поэт 100 сылын туолар үбүлүөйдээх... |
Күннүк Уурастыырап 110 сааһыгар анаммыт биэчэр
Норуот тапталлаах ырыаһыта, тойуксута, олоҥхоһута, ССРС норуодунай поэта Владимир Михайлович Новиков – Күннүк Уурастыырап төрөөбүтэ 110 сылын көрсө республика үрдүнэн араас тэрээһиннэр ыытыллаллар. Ыам ыйын 31 күнүгэр П.А. Ойуунускай аатынан литературнай музейга «Саха» НКИК үлэһитэ Евдокия Избекова оҥорбут киинэтин көрөн, Күннүктүүн алтыспыт суруйааччылар Урсун, Тумарча, Харысхал ахтыыларын истэн, уһуйааччы... |
Дьол чыычааҕа. Арчылан кынаттаах лириката
Саха литературатыгар А.И.Софронов-Алампа лирическэй поэзияны тɵрүттээбитэ, иэйэн-куойан тапталы туойбута. Поэзияҕа хайаатар даҕаны лирика баһылыыр суолталааҕа биллэр. Олоҕу, киһини, айылҕаны араас ɵттүттэн сыныйан кɵрдɵрɵр ураты истииллээх бэйээттэр айымньылара киһини долгутар, кутун-сүрүн тутар. «Чолбон» сурунаал тɵрдүс нүɵмэригэр «Поэзия» түһүмэххэ Афанасий Гуринов-Арчылан «Саргылаах кынаттар» диэн... |
«Өбүгэм омоон суолунан» Нарыйа Элясова кинигэтэ таҕыста
Ыам ыйын 19 күнүгэр Кэбээйи Мукучутугар «Дайан» сынньалаҥ, култуура киинигэр суруйааччы В.Г.Григорьева-Нарыйа Элясова «Өбүгэм омоон суолунан» диэн кинигэтин сүрэхтэниитэ буолан ааста. Дьоро киэһэни иилээн-саҕалаан ыытта Нарыйа Элясова кийиитэ Любовь Николаевна Григорьева. |
Михаил Гоголев-Долгун кинигэтин сүрэхтэниитэ
Ыам ыйын 27 күнүгэр Горнай улууһун Бэрдьигэстээҕэр Мэхээлэ Дьөгүөрэп аатынан сынньалаҥ киинигэр «Айылҕаттан анатыылаах, өбүгэлэртэн үөттэриилээх» диэн ааттаах СӨ баһаарынай сулууспатын бэтэрээнэ, Норуоттар икки ардыларынааҕы суруйааччылар түмсүүлэрин уонна СӨ суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Михаил Павлович Гоголев-Долгун кинигэтин сүрэхтэниитэ буолла. |
Михаил Гоголев-Долгун «Тайах уонна бартыбыайын» кэпсээнэ
Михаил Гоголев–Долгун (Горнай, Бэрдьигэстээх) бу аҕыйах сылтан бэттэх прозаҕа айымньылаахтык ылсан үлэлээн, хайы-үйэ алта кинигэ ааптара буолан, быйыл СӨ Суруйааччыларын сойууһун, норуоттар икки ардыларынааҕы суруйааччылар ассоциацияларын сойууһун чилиэнэ буолла. 2014 сыллаахха Дьокуускайга «Дани Алмас» компанияҕа бэчээттэммит «Өбүгэм үгэһигэр сүгүрүйэн» диэн иккис кинигэтигэр истиҥ-иһирэх тылынан... |
В.В. Илларионов «Поэт Василий Босяк» кэпсээнин ааҕа олорон
1968 с. Василий Васильевичка умнуллубат үтүө сайын кэлэн ааспыт эбит. Улахан куонкуруһу ааһан, Саха государственнай университетын саха салаатын устудьуона буолбут. Оччолорго биир ый тыаҕа от, хортуоппуй хомууругар практикаҕа ыыталлара. Үөһээ Бүлүү улууһугар, ыраах Давыдов учаастагар от үлэтигэр көмөлөһөн баран, алтынньы бастакы күнүгэр үөрэнэ кэлбиттэр. Саха салаатыгар 25 устудьуон эбиттэр... |
Сиэн Кынат «Уматар чуумпу», «Айылгы арыллыыта» кинигэлэрэ
Анатолий Старостин — Сиэн Кынат «Уматар чуумпу» кинигэтэ аан, аат, түөрт хоһоон, ахтыы тиһиликтэриттэн турар. Аан, аат хоһооннор киһини сиэтэн киллэрэр, бүтэһигэр олоххо тапталга алҕаан туттарар курдуктар, сүрүн хоруйу биэрэллэр. «Кырдьыгы өрө тутан суруйдарбын диэн баҕалаахпын…» бу тыллар Сиэн Кынат олоҕун анаабыт дьулуурун көрдөрөллөр. |
Егор Андреев-Хоһуунай хоһоонноро
Бу манна этиллибит сырдык куттаах тыллар, күн аайы Хоһуунай айбыт хоһоонноро салгын ситимигэр тилийэ көтөллөр. Хоһоон тылын күүһэ ханыыласпыт, хатыланар тылларынан, рифманан бэриллэр. Ааптар хатыланар тыллары, рифманы, уһун сүһүөхтээх тыллары таба туттара, хоһоон тэтимэ бэйэтэ бэлэм ырыа курдук тыаһаан-ууһаан долгулдьуйан, сэгэлдьийэн барар. Ол курдук хайы-үйэ ырыа буолбут: «Суруйбут киһи хаарга», «Аргыс ардахтар»... |
Бэйээт сүрэҕэ
Бу аймана-аҥаатта турар улаҕата биллибэт Улуу Дойдуну, анарааҥҥыта көстүбэт Аан Дайдыны иэгэйэр икки атахтаах, саллайар салаҥ бастаах киһи барахсан — урааҥхай саха төрөөн-ууһаан, төрүттээн-уустаан, баа бэйэлээх буолан баһылаан-көһүлээн олорор. Оттон үллэр үйэлэр өргөстөрүгэр, аллар дьыллар арҕастарыгар тыыннаах хаалан тыын салҕыырга, тыган тыллар сыдьаан ууһатарга бу кулун буолан кулахачыйа, ирбинньэх буолан эргичийэ турар... |
