Сахалыы
…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.
«Хаалыаҕа эhиэхэ кэрэҕэ тардыhыым, айыылыын сибээhим, мин санаам ырааhа»
Бу күннэргэ “Бичик” кинигэ кыһатыгар биһиги редакциябытыгар 1984 сылтан айымньылаахтык үлэлээбит аҕа коллегабыт, талааннаах суруналыыс, ураты буочардаах поэт Семен Иванович Слепцов-Сүргэн олоҕун, айар үлэтин кэпсиир “Күн Айыы суолдьута” кинигэ бэчээттэнэн таҕыста. Кинигэни “Амма олоҕо” хаһыат эппиэттиир сэкирэтээрэ, Семен Иванович Слепцов үөрэнээччитэ Вера Васильевна Иванова оҥордо. Ахтыылары тыыл... |
Эдэр суруйааччылар сүбэ мунньахтарыгар болдьох уhаата
Быйылгы Эдэр суруйааччылар XXII өрөспүүбүлүкэтээҕи сүбэ мунньахтарыгар суруттарыы көхтөөхтүк бара турар. Манна 18-40 саастаах Саха Өрөспүүбүлүкэтин бары олохтоохторо кыттар кыахтаахтар. Билиҥҥи туругунан 50-чаны арыый кыайбат үлэ киирдэ. Санатар буоллахха, Саха сирин айар-суруйар ыччатын түмэр анаммыт үгэскэ кубулуйбут тэрээһин Дьокуускай куоракка 2020 сыл муус устар 1-2 күннэригэр буолуоҕа. Балаһыанньа... |
Бэйэ дьыалата
90-с сыллартан биһиги олохпутугар ырыынак, чааһынай тэрилтэ, бизнес, предприниматель диэн өйдөбүллэр киирэн барбыттара. Ол иннинэ сэбиэскэй тутул өссө эстэ илигинэ фарсовщиктар диэн бааллара. Кистээн, саһан бытархай маллары атыылыыр. Оччолорго биһиги студенныы сырыттахпытына джинсы, футболка, кроссовка, дипломат диэн илиигэ тутуллар кыракый чымадаан курдук суумка наһаа кырыымчык этилэр. Ону кистээн атыылыыр... |
Куорсуннаах айар киэhэтэ
Ахсынньы 20 күнүгэр П.А. Ойуунускай аатынан Литература музейыгар киэҥ ааҕааччыга биллэр-көстөр суруйааччы, П.А. Ойуунускай аатынан судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата Елена Слепцова-Куорсуннаах айар киэһэтэ бэрт истиҥник буолан ааста. Тымныы күнү аахсыбакка саха литературатын таптааччылар кэлэн суруйааччы үөрүүтүн үллэһиннилэр. Айар дьоро киэһэни литература музейын научнай үлэҕэ салаа... |
В. Н. Протодьяконов: «Омук күүһэ – өйүгэр, өйүн күүһэ тылыгар»
Быйыл Хотугулуу-Илиҥҥи норуоттар тылларын уонна култуураларын үнүстүүтүгэр биллэр литературовед, кириитик, методист-учуутал, П. А. Ойуунускай аатынан государственнай бэриэмийэ лауреата, саха литературатын кафедратын доцена Василий Никитич Протодьяконов төрөөбүтэ 85 сылын бэлиэтээтилэр. Омугун туһугар турууласпыт чинчийээччи бэйэтин кэнниттэн дириҥ билиилээх ыччаты, учуонайдар көлүөнэлэрин, тылларыгар... |
Татьяна Сметанина: «Аҕам үлэтин сырдатааччыларга махтанабын»
Саха суруйааччыта, буойун-суруйааччы Тимофей Сметанин төрөөбүтэ 100 сылын көрсө, кэбээйилэр киэҥ хабааннаах тэрээһиннэри ыытан кэллилэр. Биир дойдулаахтарын үөрэтэр-чинчийэр үлэлэрэ кэҥээн, өрөспүүбүлүкэ улуустарынан сылдьан, суруйааччыны кытары сибээстээх устуоруйаны байыттылар, киэҥник сырдаттылар. Быйыл сайын Таатта улууһугар 17-с педагогическай дьаарбаҥкаҕа кэбээйилэр саамай элбэх киһилээх... |
Москва суруйааччылара Саха сиригэр ыалдьыттаатылар
«Курск 43» диэн кинигэҕэ Сахабыт сирэ сырдатыллыа. Сэтинньи саҥата Дьокуускай куорат Национальнай бибилэтиэкэтигэр дьоһун көрсүһүү буолла. Арассыыйа таһымнаах суруйааччылар бэйиэт, историк идэлээх, маршаллар Рокоссовскай, Жуков туһунан айымньылары суруйбут Сергей Михеенков уонна прозаик, кибернетик идэлээх суруйааччы Игорь Шумейко ыалдьыттаатылар. Тэрээһини иилээн-саҕалаан Сахабыт сирин бөдөҥ... |
«Алампа» бириэмийэ саҥа талааннары арыйар
Саха литературатын төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ, талааннаах драматург, бэйиэт, публицист, эрэдээктэр Анемподист Иванович Софронов-Алампа аатын үйэтитэр сыаллаах «Алампа» уопсастыбаннай бириэмийэ быйыл аан бастаан, суруйааччы төрөөбүт күнүгэр — сэтинньи 14 күнүгэр «Арассыыйа – мин устуоруйам» мусуойга туттарыллыаҕа. Бу бириэмийэ, тэрийээччилэр этэллэринэн, Саха сирин бары айар сойуустарын... |
Иван Мигалкин уһулуччулаах дьоннуун соһуччу көрсүһүүлэрэ
Саха норуодунай бэйиэтэ Иван Мигалкин Москваҕа М.Горькай аатынан Литература институтугар поэзия отделениетыгар үөрэммитэ. Бу кэмҥэ саха суруйааччылара Семен Данилов, Николай Габышев, Бүөтүр Тобуруокап уо.д.а. киниэхэ эрэллээх доҕор, бигэ тирэх, өйөбүл буолбуттара. Ол туһунан Иван Васильевич: “Бэйэм көлүөнэм саха суруйааччыларыгар мин курдук оннук ураты чиэскэ тиксибит, бука, суоҕа буолуо…», — диир. Сүүрбэччэлээх... |
Иннокентий Попов: «Куорсунтан» кынаттанан»
Бастатан туран, Василий Протодьяконов-Кулантай аатынан литература мусуойугар 2019 сылга “Чолбон” сурунаал “Сэмсэ” сыһыарыытыгар бэчээттэммит, куонкурус кыайыылаахтарын кытары көрсүһүү, атах тэпсэн олорон сэһэргэһии буолла. Манна суруйааччылар Татьяна Находкинаны, Иннокентий Попову сэргэ, эдэр ааптардар Анна Колосова, Мария Аргунова, Татьяна Кириллина-Татыйык, Сардаана Сыроватская, Наталья Андросова... |
