Сахалыы
…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.
Норуодунай поэт Иван Мигалкин Анаабырга сырыыта
СӨ Суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Иван Мигалкин Анаабыр улууһугар оскуола ыҥырыытынан кэлэ сылдьан сэргэхситтэ. Иван Васильевич кэлбит күнүгэр “Чуораанчык” диэн оҕо уһуйааныгар сылдьыбыта. Кырачаан оҕолордуун уопсай тылы булбута, оҕо кинигэлэрин бэлэхтээн үөрдүбүтэ. Сарсыҥҥытыгар Сааскылаахтан 160 килэмиэтирдээх сиргэ сытар Лаптев муора кытыытыгар долган омук түөлбэлээн олорор Үрүҥ Хайаҕа... |
Өксөкүлээх — Болгария түмэлигэр
Кулун тутар 26 күнүгэр Болгария Плиска куоратыгар А.Е.Кулаковскайга-Өксөкүлээх Өлөксөйгө "Музей Кириллицы" түмэлигэр, Аан дойду ааттаах-суоллаах суруйааччыларын кэккэтигэр, Саха Улуу суруйааччытыгар бюст туруорулунна. Аһыллыы сиэрин-туомун, алгыһын, түмүк оһуохайын Саха норуодунай артыыһа Дмитрий Артемьев толордо. Тэрээһиҥҥэ суруйааччы хаан уруу аймахтара: Раиса Реасовна, Лариса Реасовна Кулаковскайдар... |
Дмитрий Апросимов 90 сааһыгар
Кулун тутар 22 күнүгэр эбэҥки дэгиттэр талааннаах бэйиэтэ, сэһэнньитэ, уруһуйдьута, фольклориһа Дмитрий Нестерович Апросимов (1929-1983) 90 сыллаах юбилейынан “Элбэх ыыччатым ааппын үйэтитэр...” ахтыы киэһэтэ буолан ааста. Ааҕааччыларга поэт Саргылаана Гольдерова-Саргы Куо дьүһүйүүтүн билиһиннэрэбит. Эбэҥки норуотун уһулуччулаах уола, бэйиэт, ойууһут, сээркээн сэһэнньит Дмитрий Нестерович Апросимов... |
Тулааһын
Николай Алексеевичтыын мин биэс сыллааҕыта Кэбээйи улууһугар Таас Тумуска тиийэ бииргэ сылдьыһан кэлэн баран, кини туһунан санааларбын, айымньыларыгар сыанабылбын хаһыакка, "Чолбон" сурунаалга бэчээттэтэн турабын. Бүгүн ыалдьыкка биир эрэ балаһа ананарынан, уруккубун хатылаабаппын. Интернеттэн кини туһунан билиэх айылааххытын киллэрэ сатаабаппын. Бастатан туран, дьон үксэ төрүттэрбит туһунан, тугу саҥаны... |
«Сунтаар миигин ыҥырар»
Күндү доҕоттор! Саха народнай поэта Леонид Попов аатынан "Сунтаар миигин ыҥырар" региональнай ырыа-хоһоон түһүлгэтин ыытыллар болдьоҕо уларыйда! Эһигини Сунтаар улууһун Арыылаах нэһилиэгэр балаҕан ыйын 14 күнүгэр күүтэбит! Ырыа-хоһоон түһүлгэтин дьоро күнүн күндү ыалдьыта буолуҥ, уус-уран тыл умсугутуулаах эйгэтигэр кыттыһан, ырыа-хоһоон куттаах доҕоттордуун астына алтыһан, айымньыларгытын дьоҥҥо-сэргэҕэ... |
Cуруйааччылар сомоҕолоһор туһунан сүбэлэстилэр
“Саха сирин суруйааччылара” ассоциация уонна икки айар сойуус бэрэстэбиитэллэрэ “төгүрүк остуол” тула түмсэн олорон, Ил Дархан дуоһунаһыгар Айсен Николаевы өйүүллэрин биллэрдилэр. Бэс ыйыгар өрөспүүбүлүкэ араас улуустарыттан төрүттээх түмсүүлэр бары бииргэ түмсэн, уопсастыбаннай хамсааһыны таһаарыахха диэн сүбэлэспиттэрэ. Бастакы мунньахха 23 улуус түмсүүлэрин бэрэстэбиитэллэрэ кэлэн, бэйэлэрин санааларын... |
Эдэр суруйааччылар XXI өрөспүүбүлүкэтээҕи сүбэ мунньахтара
Кулун тутан 26-28 күннэригэр Дьокуускай куоракка Эдэр суруйааччылар XXI өрөспүүбүлүкэтээҕи сүбэ мунньахтара ыытыллыаҕа. Бүгүҥҥүттэн сүбэ мунньахха кыттыан баҕалаах айар дьоҕурдаах эдэр дьонтон үлэлэрин тутуу саҕаланна. Мунньахха кыттарга эдэр дьон икки түһүмэҕи ааһыахтара. Ол курдук, тэрийэр бөлөх олунньу 14 күнүттэн кулун тутар 2 күнүгэр диэри бастакы түһүмэҕи, кэтэхтэн куонкуруһу, ыытыаҕа. Бу түһүмэххэ... |
П.Ламутскай “Сир иччитэ”, Болот Боотур “Сааскы дьыбардар” романнарыгар булт сиэрин-туомун, үгэстэрин ойуулааһын
Саха биллэр романиһын В.С. Соловьев-Болот Боотур «Сааскы дьыбардар» (1971) уонна эбээн талааннаах суруйааччытын П.А.Степанов-Ламутскай «Сир иччитэ» (1987) романнара суруйааччылар айар үлэлэригэр, ону ааһан бэйэлэрин литератураларын историятыгар улахан суолталаах романнарынан буолбуттара. Болот Боотур «Сааскы дьыбардар» романынан литератураҕа бигэтик киирбитэ. Айымньы 1971 сыллаахха туспа... |
П.Ламутскай «Сир иччитэ» уонна Болот Боотур «Сааскы дьыбардар» романнарыгар фольклор айымньыларын туһаныы
|
Эбээн норуотун тылынан уус-уран айымньыта эбээннэр сүрүн дьарыктарын кытта быстыспат ситимнээх. Эбээн фольклора маннык жанрдардаах: ньимкан – остуоруйалар; тэлэнгэл – үһүйээннэр, номохтор; икэл – тута хоһуйуллар ырыалар, нгэнукэр – таабырыннар. Бэриллэр формалара – кэпсээнинэн, эбэтэр диалог быһыытынан. Платон Ламутскай “Сир иччитэ”, Болот Боотур “Сааскы дьыбардар” романнарыгар “Эһэ уола Торгани”... |
Өксөкүлээх Өлөксөй «Труды по якутскому языку» кинигэтин сүрэхтэниитэ
Олунньу 14 күнүгэр 16 чаастан Саха Өрөспүүбүлүкэтин наукатын академиятын уораҕайыгар айар тыл аҕатынан уонна бөлүһүөгүнэн сураҕырбыт Өксөкүлээх Өлөксөй тыл үөрэхтээҕин, лингвист уонна литература теоретигын быһыытынан чинчийэр, анаарар үлэлэрин түмпүт "Труды по якутскому языку" кинигэтин сүрэхтэниитэ буолар. Бу кинигэ Өксөкүлээх сиэнэ, ХИФУ А.Е. Кулаковскай институтун төрүттээччи дириэктэр... |
