Сахалыы
…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.
«Поэттыын сэhэргэhии» үhүс түhүмэҕэ
Елизавета Мигалкина: «Билигин, бу тыыннаахпар...»
Былатыан Ойуунускай аатынан Саха тыйаатырын лабораторияҕа саалатыгар Саха тыйаатырын “Поэттыын сэһэргэһии” бырайыагын үһүс түһүмэҕэр Елизавета Мигалкина “Билигин, бу тыыннаахпар!..” диэн айар киэһэтэ буолан ааста. Елизавета Мигалкина – Россия уонна Саха сирин суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, поэт. “Сулустар ыҥыра көрөллөр”(2007), “Хаҥыл санаа хааһаҕа” (2011), “Халлаан устун суос сатыы” (2014) уонна... |
Харыйалаах Уола: «Хоһоон диэн — Кырдьык»
Кулун тутар 24 күнүгэр Саха тыйаатырын Алампа саалатыгар Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун Эдэр литератордарын сүбэтин бырайыагынан, эдэр бэйиэт Николай Васильев-Харыйалаах Уолун бастакы кинигэтин сүрэхтээһин буолан ааста. Айар киэһэни бэйиэт, Саха сирин Суруйааччыларын бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Гаврил Андросов иилээн-саҕалаан ыытта. Харыйалаах Уола – бу... |
Иосиф Кобяков Дьокуускайга бастакы айар киэhэтэ
Кулун тутар 24 күнүгэр П.А. Ойуунускай аатынан Литература музейыгар Кэбээйи улууһун Кэбээйи нэһилиэгэр олорор Россия Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, бэйиэт Иосиф Кобяков өрөспүүбүлүкэ киин куоратыгар Дьокуускайга бастакы айар киэһэтэ истиҥ иэйиилээхтик буолан ааста. Элбэх сүбэ-ама, эҕэрдэ тыл этилиннэ, хоһоон ааҕылынна, куйаар ситиминэн төрөөбүт дойдутуттан уонна Москваттан нуучча биллэр бэйиэтэ Борис Лукинтан... |
Күндэ хаартыската көһүннэ
Быйыл суруйааччы, публицист, суруналыыс, литературнай кириитик, лингвист, бэчээт үлэһитэ, государственнай, общественнай деятель Алексей Андреевич Иванов-Күндэ төрөөбүтэ 125 сыла бэлиэтэнэр. Бу күннэргэ Сунтаар улууһун архыыбыгар Күндэ хаартыската көһүннэ. Бу хаартысканы архыыпка Людмила Ивановна Игнатьева бэлэхтээбит. Манна Күндэ уҥа өттүгэр кытыы олорор. 1914 сыллаахха Иркутскайга үөрэнэ сылдьан... |
Гаврил Андросов айар киэһэтинэн Саха тыйаатырын лабораторнай саалата “Поэттыын сэһэргэһии” саҥа бырайыагы саҕалаата
Саха поэзиятын тыйаатыр нөҥүө көрөөччүгэ сырдатар, поэты ааҕааччыны кытары чугастык билсиһиннэрэр “Поэттыын сэһэргэһии” диэн Саха тыйаатырын Лабораторнай саалатын саҥа бырайыага Төрөөбүт тыл, сурук-бичик күнүгэр сүрэхтэннэ. Бырайыак бастакы түһүмэҕэр “Чолбон” сурунаал бас эрэдээктэрэ, Саха сирин суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлин солбуйааччы, Арассыыйа Суруйааччыларын сойууһун... |
Эргиллиэ хайаан да...
өлбөт үйэлээх айымньыларынан
Норуот суруйааччыта Василий Егорович Васильев-ХАРЫСХАЛ. Олус да соһуччутук бу күн сириттэн барда. Наһаа да хомолтолоох. Киһи дууһатынан да, эт мэйиитинэн да итэҕэйиэн баҕарбат… Соторутааҕыта курдук этэ эрээри, икки сыл ааһа охсубут эбит – 2019 сыл тохсунньу 19 күнүгэр Саха тыйаатырыгар Баһылай Харысхал айар киэһэтэ буолбута. “Аммаҕа саас этэ”, “Эргиллиэм хайаан да”, “Көмүөл”, “Бастыҥ хатыыта”, “Тэпсиллибэт үтүө аат”, “Учуутал”... |
Убайым Күндэ
(Уйбаан Нуолур ахтыыта)
Мин кинини уу харахпынан көрөрдүү дьолломмотохпун, тиһэҕин дойдутугар, Сунтаар Хаҥалаһыгар, мин биирдээхпэр (1930 с.) кэлэ сылдьыбыта үһү. Онон эт кулгаахпынан эрэ истэ улааппытым уонна убайым олорбут сааһын быдан ааһар дьылҕаланным. Күндэ отут алтатыгар 1934 сыллаахха Дьокуускайга уһуннук ыалдьан өлбүтэ. Сэллик саас-үйэ тухары саханы сарбыйан кэлбитэ, убайбын да кини тумнубатах… Сорох аныгы, билбэт... |
Күндэ уонна Есенин
Суруйааччы, публицист, суруналыыс, литературнай кириитик, лингвист, бэчээт үлэһитэ, государственнай, общественнай деятель Алексей Андреевич Иванов-Күндэ быйыл төрөөбүтэ 125 сыла бэлиэтэнэр. Сунтаар улууһугар Кутана нэһилиэгэр Күндэ аатынан мусуойу төрүттээбит СӨ үтүөлээх учуутала Трофим Семенович Кириллин «Күндэ уонна Есенин» диэн урут суруйан хаалларбыт суруйуутун сэргээн ааҕыҥ. С. П. Данилов Күндэни саха литературатын... |
Ньургуһуннааҕар ньуолдьаҕай ньуурдаах
Саха улуу суруйааччыта Анемподист Софронов чулуу айымньыларыттан итэҕэһэ суох баай ис хоһоонноох, түһүүлээх-тахсыылаах олоҕо дьон-сэргэ болҕомтотун куруук тардар. Ордук кини кэргэннии олоҕо билиҥҥэ диэри үгүс мөккүөрү таһаарар, араас санааны көбүтэр. Суруйааччы үгүс хоһооннорун анаабыт кэргэнэ – бастакы артыыска, көстөр дьүһүнүнэн сахаҕа дэҥҥэ көстөр кэрэ дьахтар Евдокия Константиновна Яковлева этэ. Евдокия... |
Николай Васильев-Харыйалаах Уола – Николай Неустроев бириэмийэтин лауреата
“Саха Суруйааччылара” Ассоциация саха уус-уран литературатын классига Николай Неустроев 125 сааһын туолар юбилейдаах сылыгар кини аатынан бириэмийэни олохтообута. Бириэмийэ тэрийээччилэринэн Ассоциацияны тэҥэ Саха сирин суруйааччыларын Союһа, Саха Өрөспүүбүлүкэтин суруйааччыларын Союһа уонна Былатыан Ойуунускай аатынан Литературнай түмэл буолбуттара. Бириэмийэ 40 сааһыгар диэри саастаах эдэр суруйааччыга... |
