Сахалыы
…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.
Өксөкүлээх суолунан айан
М.К.Аммосов аатынан Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университет «ЛНРФ-24» маҕыстырааннара үөрэхпит дьылын «А.Е. Кулаковскай-Өксөкүлээх Өлөксөй Өймөкөөн сиригэр эйэни олохтуурга хорсун быһыыта» диэн барылбытын олоххо киллэриинэн түмүктээтибит. Барыл кылгас ис хоһооно: Саха сиринээҕи Киин Ситэриилээх Кэмитиэт хамыыһыйата 1925 с ыам ыйын 18 күнүгэр 23 N-дээх кистэлэҥ уурааҕынан А. Е.Кулаковскай... |
Харысхалга анаммыт тэрээһиннэр үтүө санаалары түмтүлэр
Бүгүн Соморсун нэһилиэгэр саха норуодунай суруйааччыта Баһылай Харысхалга анаммыт Үрүҥ тунах ыһыахтара ыһыллар. Онтон бэҕэһээ кини сырдык аатын үйэтитиигэр, ахтан-санаан ааһарга анаммыт тэрээһиннэр үгүс ыалдьыттаах буолан аастылар. Хаарыан киһибитин Харысхалбытын ахтан-санаан ааһар тэрээһиннэргэ киниэхэ анаммыт түмэл-хоһу, төрөөбүт-үөскээбит дьиэтигэр өйдөбүнньүк дуосканы арыйыы уонна кини туһунан истиҥник санаан... |
Баһылай Харысхал музейнай экспозицията арылынна
Бэс ыйын 25 күнүгэр Амма улууһун Соморсун нэһилиэгэр саха норуодунай суруйааччыта, Духуобунас академига, драматург, прозаик, документалист-суруйааччы, публицист уопсастыбаннай деятель Василий Егорович Васильев — Харысхал төрөөбүтэ 75 сылын көрсө олоҕун, айар, чинчийэр үлэтин сырдатар музейнай экспозиция үөрүүлээх быһыыга арылынна. Экспозицияҕа Баһылай Харысхал тус малларын, кинигэлэрин, суруйбут... |
Баһылай Харысхал уонна саха историята
Бүгүн саха норуодунай суруйааччыта Баһылай Харысхал төрөөбүтэ 75 сылын көрсө Соморсуҥҥа тэрээһиннэр саҕаланнылар. Соморсуннар биир дойдулаахтарын үбүлүөйдээх сылынан, Үрүҥ тунах ыһыахтарын киниэхэ анаатылар. Онтон күһүн Харысхал айар үлэтигэр анаммыт фестиваль ыытыллыаҕа. Манан сиэттэрэн кини туһунан кылгас бэлиэтээһиннэри оҥордум. Улуу Хоро, Соморсун Баатыр, Майаҕатта Бэрт Хара… Аскыл… Баһылай туһунан... |
Тойон Мүрү алааска «Мигалкин самаан сайына» буолан ааста
Ийэ айылҕабыт муҥутаан тупсан, ситэн силигилээн турар кэрэ кэмигэр, бэс ыйын 6 күнүгэр Уус Алдан улууһун аатырар-сураҕырар Тойон Мүрү алаас маанылаах сиригэр, солко хатыҥнаах Чараҥҥа саха норуодунай бэйиэтэ, өр сылларга СӨ Суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбит Иван Васильевич Мигалкин төрөөбүтэ 70 сылыгар аналлаах «Мигалкин самаан сайына» өрөспүүбүлүкэтээҕи литэрэтииринэй бэстибээл... |
Сунтаарга — Чуор түһүлгэтэ
Биллиилээх суруналыыс, нарын лирикалаах бэйиэт Николай Иванович Харитонов-Ньукулай Чуор төрөөбүтэ 90 сылын Сунтаар, Ньурба улуустара киэҥ далааһыннаахтык бэлиэтээтилэр. Тэрээһиннэр СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга министиэристибэтин анал дьаһалынан тэрилиннилэр. Дьокуускай куоратынан, Ньурбанан, Сунтаарынан Николай Чуору кытта алтыспыт биир үөлээннээхтэрэ, доҕотторо, аймахтара үтүө... |
Хадаар нэһилиэгэр «Дьылҕа оҥоһуута» саҥа кинигэ сүрэхтэннэ
Бэс ыйын 7 күнүгэр Хадаар нэһилиэгэр ураты кинигэ сүрэхтэниитин дьоро күнэ буолан ааста. Дьоро күҥҥэ СӨ үөрэҕириитин туйгуна, СӨ Суруйааччыларын союһун чилиэнэ, биир дойдулаахпыт Гавриил Иннокентьевич Адамов-Сайдам Хадаар нэһилиэгин олохтоохторо прототип быһыытынан киирбит, дьиҥ олоххо олоҕурбут «ДЬЫЛҔА ОҤОҺУУТА» романын сүрэхтээтибит. Саҥа кинигэ биһирэмигэр Дьокуускайтан, Чурапчыттан, ыалыы сытар... |
Чурапчыттан ХОТУУНА “Мигалкин самаан сайына” бэстибээлгэ кыайыыны ситистэ
Бүгүн о.э бэс ыйын 6 күнүгэр Уус Алдан улууһугар “Мигалкин самаан сайына” диэн литэрэтиирэ бэстибээлэ киэҥ далааһыннаахтык ыытылынна. Бэстибээл өрөгөйдөөх Улуу Кыайыы 80 уонна Саха суругунан литэрэтиирэтэ төрүттэммитэ 125 сылларыгар ананна. Тэрийээччилэр уонна кыттааччылар бэс ыйын 6 күнүгэр Чараҥ сэлиэнньэтигэр Нэлээн диэн кэрэ айылҕалаах сиргэ муһуннулар. Бэстибээли СӨ Суруйааччыларын ассоциацията, култуура... |
Дьокуускайга суруйааччы Сомоҕону 75 сааһынан эҕэрдэлээтилэр
Бэс ыйын 6 күнүгэр Бырабыыталыстыба 2-с нүөмэрдээх дьиэтин Овальнай саалатыгар прозаик, публицист, очеркист, Саха сирин Суруйааччыларын уонна Суруналыыстарын сойуустарын чилиэнэ, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, Чурапчы улууһун уонна Хоптоҕо нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо Павел Петрович Федоров-Сомоҕону 75 сааһынан үөрүүлээх быһыыга-майгыга эҕэрдэлээтилэр. Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ... |
Бүгүн — Николай Чуор төрөөбүтэ 90 сыла
Бүгүн, бэс ыйын 2 күнүгэр, бэйиэт, суруйааччы, уопсастыбаннай диэйэтэл Николай Харитонов-Николай Чуор төрөөбүт күнэ. Кини 1935 сыллаахха бэс ыйын 2 күнүгэр Ньурба улууһун Куочай сэлиэнньэтигэр төрөөбүтэ. Алта саастааҕар төгүрүк тулаайах хаалан, 1943-1950 сылларга Араҥастаахха Оҕо дьиэтигэр иитиллибитэ. Николай Чуор бэйиэт, суруйааччы, публицист, суруналыыс, саха литературатын уонна ускуустубатын актыыбынай пропагандиһын... |
