Сахалыы
…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.
«Эн талааҥҥар сүгүрүйэн…»
Бэйиэт, прозаик, Арассыыйа Суруналыыстарын, СӨ Суруйааччыларын сойуустарын чилиэнэ Валерий Васильевич Васильев-Муттуххай Бороҥ сырдык кэриэһигэр кэтэхтэн ыытыллыбыт «Эн талааҥҥар сүгүрүйэн…» уус-уран куонкурус түмүгэ таһаарыллар үөрүүлээх түгэнэ от ыйын 10 күнүгэр буолан ааста. Бу күн, кырдьыга да, Муттуххай Бороҥ талааныгар сүгүрүйээччилэр, өрөспүүбүлүкэҕэ ыытыллар литература тэрээһиннэригэр куруук... |
Ийэ тыл сылын туруорсабыт
Кэлиҥҥи кэмҥэ үгүс киһи саха тылын туһунан санаатын киэҥник этэр буолла. Оскуола сахалыы буолуохтааҕа да, хайдах үөрэтиллиэхтээҕэ да,иһиллэр буолла. Онон быраактык-учууталлар санааларын этэргэ, тиэрдэргэ соруннубут. Дойду үрдүнэн буолар уларыйыыларга (сокуон буоллун, ыстандаарт буоллун, нуорма буоллун) Сахабыт Сирин иһигэр үөрэтиллэн кэлбит предметтэрбит хаарыйтарар түгэннэрэ үгүс этэ. Ылан көрүөҕүҥ, 2004... |
Бүгүн суруйааччы Арчылан 60 сааһын туолла
Афанасий Гаврильевич Гуринов-Арчылан — бэйиэт, прозаик, литература кириитигэ, публицист, тылбаасчыт, Арассыыйа Суруналыыстарын, СӨ Суруйааччыларын сойуустарын чилиэнэ, «Күрүлгэн» сурунаал эрэдээктэрэ. Афанасий Гуринов Сунтаар улууһун Тойбохой орто оскуолатын, М.К.Аммосов аатынан Саха судаарыстыбаннай университетын бүтэрбитэ. Университекка «түүр тыллара» идэҕэ аспирантураҕа үөрэммитэ... |
Бөтүүнүскэй хоһооно отчуттары ходуһаҕа ыҥырар
Суруйааччы, суруналыыс Иван Никитич Корякин-Уйбаан Бөтүүнүскэй Амма улууһун Бөтүҥ сэлиэнньэтигэр олорор. Сүүрбэттэн тахса кинигэ, отучча ырыа ааптара Бөтүүнүскэй араас кэмнэргэ суруйбут хоһооннорун ылан көрдөххө, саха киһитин олоҕор-дьаһаҕар, күннээҕи түбүгэр, сыл араас кэмигэр тоҕоостоох хоһооннору тута булаҕын. Ол эбэтэр, кини хоһоонноро эдэр да, эмэн да ааҕааччыга хайдахтаах да кэмҥэ хас биирдии күн суолтатын, күндүтүн... |
Иван Мигалкин — «Махталым бэлиэтигэр»
Быйыл саха норуодунай бэйиэтэ Иван Васильевич Мигалкин хас да кинигэтэ күн сирин көрөн, ааҕааччыларыгар күндү бэлэҕи оҥордо. “Дани-Алмас” хампаанньаҕа бэчээттэппит “Сүгүрүйэр, махтанар суруйааччым” диэн кинигэтэ тус олоҕор уонна айар үлэтигэр үтүө сабыдыалы оҥорбут саха биллиилээх суруйааччыта Николай Алексеевич Габышев олоҕор уонна айар үлэтигэр анаммыт. Ааптар Николай Алексеевич истиҥ доҕор, кыһамньылаах... |
Саха сирэ уонна Татарстан: литературалар алтыһыылара
Дьокуускай куоракка Татарстан Өрөспүүбүлүкэтин күннэрэ буола тураллар. Бэҕэһээ Саха сирин суруйааччыларын сойууһа уонна Татарстан суруйааччылара уус-уран тылбаас боппуруостарыгар “төгүрүк остуол” ыыттылар. “Төгүрүк остуолга” Татарстан Өрөспүүбүлүкэтин култууратын миниистирин солбуйааччы Дамир Натфуллин кытынна. “Татарстантан араас эйгэлэринэн барыта 370 киһи кэлбититтэн суруйааччылар дэлэгээссийэлэрэ... |
Саха уонна татаар литератураларын доҕордоһуутун кэрэһитэ - антологиялар сүрэхтэннилэр
Саха уонна татаар суруйааччыларын кытары доҕордоһуу сыһыаны мэктиэлиир икки антология сүрэхтэниитэ Саха национальнай библиотекатын историческай саалатыгар буолан ааста. Санатан эттэххэ, былырыын Татарстаҥҥа ыытыллыбыт Саха сирин күннэригэр Саха сирин суруйааччылара Казань куоракка баран ыалдьыттаан доҕордуу сыһыаны олохтоон кэлбиттэрэ. Быйыл икки доҕордуу норуоттар сыһыаннарын бигэргэтэр Саха... |
Бүлүүгэ Иван Гоголев пааматынньыгын арыллыыта
Бэс ыйын 17-18 күннэригэр Бүлүү куоракка Саха АССР норуодунай бэйиэтэ Иван Михайлович Гоголев-Кындыл аатынан искибиэр уонна пааматынньык арыллыытыгар «Айар» национальнай кыһа аатыттан диэн командировкаҕа баран кэллим. И.М. Гоголев-Кындыл аатынан улуус кииннэммит бибилэтиэкэтин саҥа уораҕайыгар суруйааччылары, артыыстары кытта истиҥ-иһирэх көрсүһүү буолла. Иван Михайлович кыра кыыһа, суруйааччы... |
Олоҥхо ыһыаҕын кыайыылаахтара билиннилэр
XV үбүлүөйдээх Олоҥхо ыһыаҕа түмүктэннэ. Икки күн устата барбыт күрэстэр саха төрүт култуурата, ийэ тылбыт, үгэстэрбит сүппэттэрин, үйэлэри уҥуордаан, үүнэр көлүөнэлэргэ бэриллэ туралларыгар туһуланан ыытылыннылар. Ол курдук, Үөһээ Бүлүүгэ ыытыллыбыт Олоҥхо ыһыаҕын кыайыылаахтара ааттаннылар. Олоҥхоһуттарга »Дарханнар дарханнара» үрдүк ааты Сунтаартан Михаил Евсеев-Кураһаай ылла. Олоҥхоһут А.Титаров... |
Олоҥхо дьиэтэ – Эпос Арктическай киинин ситимэ
Быйылгы Олоҥхо ыһыаҕын биир сонун сүүрээнинэн Олоҥхо дьиэтин үлэҕэ киллэрии буолла. Үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ Ил Дархан Айсен Николаев улуустарга тутуллуохтаах Олоҥхо дьиэлэрэ маннык моһуоннаах буолуохтаахтарын ыйан туран, Олоҥхо дьиэлэрин тиһигэ хаҥыырын уонна кинилэри өйүүргэ сөптөөх болҕомто ууруллуохтааҕын туһунан бэлиэтээн эттэ. — Дьиэ үрдүн чыпчаала (пирамидата) Дьокуускайга тутулла турар Эпос... |
