Литературная Якутия


 
18.12.2015

«Күрүлгэн» – саҥа нүөмэр

Уус-уран сурунаал быйылгы түмүк нүөмэрэ бу күннэргэ сурутааччыларга тиийиэҕэ уонна көҥүл атыыга тахсыаҕа.

Нүөмэр Сайа “Саҥа дьол дорҕооно” хоһоонунан саҕаланар. Ону сэргэ, поэзия өттүн ыллахха, ааҕааччылар Байаҕантай, Муттуххай Бороҥ хоһооннорун билсиэхтэрэ. Итиэннэ тыл үөрэхтээҕэ Е.С. Сидоров “Им сүтүөн иннинэ” диэн бэйэтин бэрт уустук дьылҕатын туһунан поэмата бэчээттэннэ. Эрэдээксийэҕэ ааптара тыыннааҕар 2009 сыллаахха киирбит суруйуу бэчээккэ бу эрэ барда — хоһоонунан айымньы оннук элбэх киирэн сытар. Поэмаҕа “Ситэ өйдөммөккө барбыта эрээри” диэн төбөлөөх аан тылы народнай поэт В.Т. Сивцев суруйда.

Проза жанрыгар элбэх ааптар айымньыта бэчээттэннэ, холобур: СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, РФ бочуоттаах судьуйата Л.Г. Прокопьева-Уйулҕаана суукка үлэлиир дьахтар кистэлэҥ тапталын туһунан кэпсээнэ; Александр Алексеев (Сунтаар) “Буугунай хотуна” сэһэнин салгыыта, М.А. Степанова-Морууска (Кэбээйи), М.М. Чаприн-Охчут Талыман (Томпо), Сардаана Омукова-Оҕуруо (Дьокуускай) бэрт иһирэх тыыннаах кэпсээннэрэ. Ону таһынан “Түүл, бит, иччи” түһүмэххэ П.П. Никифоров (Сунтаар) уонна “Көр-күлүү” түһүмэххэ Александр Попов (Уус-Алдан), Нестер Семёнов-Дьоҕус (Ньурба), Раиса Кардашевская (Мэҥэ Хаҥалас) кэпсээннэрэ таҕыстылар.

Таатта улууһун бочуоттаах олохтооҕо И.М. Бочонин “Оо, дьэ буолар да эбит” диэн сценкатыгар олох уустук эриирэ-мускуура дьүһүйүллэр.

Джек Лондон “Кырбас эт” диэн сааһырбыт боксёр туһунан уйаҕас кэпсээнин Амматтан Павел Неустроев олус табан-табыллан, айымньы тыынын илэ бааччы биэрэрдии тылбаастаабыт.

Поэт, публицист Иван Горнай Кыайыы 70 сылыгар анаммыт “Сэрии” диэн киэҥ эҥсиилээх эссетэ элбэх ааҕааччыны долгутуоҕа — ол курдук кырдьыктаахтык, дьиҥ чахчы ис сүрэхтэн тахсыбыт тылларынан суруллубут.

Бу сырыыга “Төрүччү” түһүмэххэ суруйааччы В.Г. Чиряев төрдө-ууһа таҕыста. Төрүччүнү М.П. Григорьев оҥордо.

Суруйааччы Миитэрэй Наумов “Алмаасчыт сахаларга сырыттым” диэн суруйуута алмаас үлэтэ уонна тыа сирэ туох ситимнээхтэрин мындырдык сэһэргииринэн ураты.

Оттон “Амма олоҕо” хаһыат корреспондена Вера Иванова суруйааччы, драматург В.Е. Васильев-Харысхалы кытары кэпсэтиитэ, Г.С. Попова-Санаайа “Арчы Уолун Аҕа халлаана” диэн анаарар ырытыыта айар-суруйар киһи мөссүөнүн уонна кини айымньытын ис хоһоон-номох өттүнэн арыйар тосхоллоохтор.

Афанасий Гуринов-Арчылан “Иэйэхсит эбэтэр иэйиэхсит?” диэн чинчийэр майгылаах суруйуута тылы туттуу, таба суруйуу кыһалҕатыгар анаммыт.

Виктория Неустроева айар-суруйар эйгэни дьүһүйэр көрдөөх ойуулара араас санааны үөскэтэллэр: эмиэ да күлэҕин, эмиэ да сонньуйаҕын...

Мантан ыла, ааҕааччылар баҕа санааларын хоту, нүөмэр ахсын ноталаах ырыа уонна таайбараҥ тахсар буолуохтара. Бу сырыыга “Дьүрүл” түһүмэххэ поэт Николай Чуор тылыгар бэйэ үөрэхтээх композитор Алексей Васильев (Бүлүү) суруйбут “Хомойобун, үөрэбин” диэн ырыата таҕыста.